Każdego roku w Polsce marnujemy aż 4,8 miliona ton żywności. To ogromna skala – zwłaszcza, że problem ten dotyka nas wszystkich. Aż 60% wyrzucanego jedzenia pochodzi z gospodarstw domowych – to znaczy, że największy wpływ na ograniczenie strat ma każdy z nas, we własnej kuchni.
Kto marnuje najwięcej?
Zgodnie z raportem Banków Żywności z 2024 roku, największe źródła marnowania żywności w Polsce to:
- gospodarstwa domowe – 60%,
- przetwórstwo spożywcze – 16%,
- produkcja rolnicza – 15%,
- handel detaliczny (sklepy) – 7%.
Wynika z tego jasno: choć problem występuje na wszystkich etapach łańcucha żywnościowego, największe znaczenie mają codzienne decyzje konsumenckie.
Co najczęściej trafia do kosza?
Aż 66% Polaków wyrzuca pieczywo – to od lat najczęściej marnowany produkt spożywczy w Polsce. Na kolejnych miejscach znajdują się:
- wędliny – 36%,
- warzywa – 34%,
- owoce – 30%.
To produkty szybko psujące się, wymagające odpowiedniego przechowywania i szybkiej konsumpcji. W wielu przypadkach można ich marnowaniu zapobiec, wprowadzając niewielkie zmiany w codziennych nawykach.
Dlaczego marnujemy?
Respondenci badania wskazali kilka najczęstszych powodów:
- przekroczenie daty ważności,
- złe planowanie posiłków i zakupów,
- zbyt duże zakupy,
- niewłaściwe przechowywanie.
Co ciekawe, aż 27% osób wyrzuca jedzenie kilka razy w miesiącu, co pokazuje, że nie jest to rzadkie zjawisko – nawet jeśli nie dzieje się codziennie.
Marnowanie żywności to nie tylko kwestia jedzenia
To również:
- problem społeczny – bo w Polsce 6,6% osób żyje poniżej progu ubóstwa,
- problem ekonomiczny – bo każdy wyrzucony produkt to strata pieniędzy,
- problem środowiskowy – bo produkcja i utylizacja żywności generują ogromne emisje gazów cieplarnianych oraz marnują zasoby, takie jak woda, energia i praca ludzi.
Dobre wiadomości? Tak!
Aż 45% badanych w 2024 roku zadeklarowało, że nie marnuje żywności – to wzrost aż o 11 punktów procentowych w porównaniu z 2023 rokiem. To znak, że świadomość rośnie, a wiele osób podejmuje realne kroki, by ograniczyć straty.
Co robi Bank Żywności w Krakowie?
W naszej organizacji ratujemy od zmarnowania od 2 do 3 tysięcy ton żywności rocznie. Współpracujemy z producentami, dystrybutorami i sieciami handlowymi, by przekazywać pełnowartościową żywność tam, gdzie jest naprawdę potrzebna – do organizacji pomocowych, jadłodajni, domów opieki i rodzin w trudnej sytuacji.
Wierzymy, że każdy produkt, którego nie trzeba wyrzucić, ma wartość – społeczną, ekologiczną i symboliczną.
Ty też możesz działać.
Planuj zakupy. Zadbaj o przechowywanie. Dziel się. Edukuj innych. Mniej marnowania to więcej dobra – dla planety i dla ludzi.
Masz pytania? Chcesz dowiedzieć się więcej o naszej działalności lub wspomóc nasze działania?
Skontaktuj się z nami lub sprawdź, jak możesz pomóc w zakładce Współpraca.